آتشفشان های مهیب جهان از ترسناک ترین و خطرناک ترین پدیده های طبیعی کره خاکی محسوب می شوند که در طول تاریخ با فوران ناگهانی و غیرقابل پیشبینی خود فجایع فراوانی به بار آورده و مردم زیادی را بی خانمان کرده اند. آتشفشان های مهیب جهان یا همان کوه های آتشفشانی همواره یکی از عجایب کره زمین بوده اند. هر از چند گاهی علاوه بر حیرت زده کردن ما انسان ها، فجایع دردناکی را نیز رقم زده اند. این عجایب هستی با کانال هایی از آتش مذاب خود که از زیر زمین نشات می گیرند ما را به هسته زمین مرتبط می سازند. فعال یا خفته، این آتشفشان ها نوعی انرژی و زیبایی خاص را به کوهستان می بخشند.
منشا سرکش و خشمگین این کوه های آتشفشانی گاهی به خلق مناظر طبیعی خیره کننده ای منجر می شود که میلیون ها نفر گردشگر را از سراسر جهان به خود جلب می نماید. در حالی که از شما دعوت می کنیم در ادامه مطلب با زیباترین و مسحور کننده ترین آتشفشان های مهیب جهان آشنا شوید، به شما یادآور می شویم که کوه دماوند نیز یکی از کوه های آتشفشانی خفته اما زیبای جهان و کشورمان است که یکی از بهترین گزینه های گردشگری می باشد. امروز در این مطلب قصد داریم تا شما را با برخی از آتشفشان های مهیب جهان که همچون بمب ساعتی در گوشه ای از این کره خاکی وجود دارند، آشنا کنیم. در ادامه با داوین گشت همراه باشید.
آتشفشان های مهیب جهان
بدون شک هر کدام از ما در طول زندگی بارها و بارها نام آتشفشان را شنیده ایم و تصوراتی از آن در ذهن داریم. فعالیت های آتشفشانی بر اثر برون انداختن سنگ های مذاب درونشان صورت می گیرد. پس از مدتی در طی زمان کوههای آتشفشانی روی زمین به وجود می آیند. چنانچه صفحه های سخت پوسته زمین در نقاطی واگرایی یا همگرایی داشته باشند این پدیده در آن مناطق قابل مشاهده است و آتشفشان به وجود می آید. آتشفشانها پدیدهای جذاب و در عین حال بسیار خطرناک هستند. تنها یک فوران کافی است تا به فاجعهای عظیم مبدل شود. در سراسر جهان کوههای آتشفشان زیادی وجود دارند که در صورت بیدار شدن، میتوانند برای گردشگران و افراد محلی بسیار مرگبار باشند.
گفته شده از سال 1600 میلادی تاکنون بیش از 278 هزار نفر در اثر فوران های آتشفشانی جان خود را از دست داده و تنها 5 فوران باعث 58 درصد تلفات ثبت شده می باشد. افراد بسیاری در نقاط مختلف دنیا جان خود را در اثر فوران آتشفشان ها از دست داده اند. به طور کلی می توان گفت این کوه ها بسیار خطرناک اند، اما ارزیابی اینکه کدام یک از آتشفشان های مهیب جهان خطرناک تر هستند کار نسبتا پیچیده ای بوده و به عوامل مختلفی بستگی دارد.
برخی از این عوامل عبارتند از میزان فعالیت و فوران های آتشفشان در طول سالیان متعدد، مناطق مسکونی اطراف و جمعیت ساکن در آن مناطق و غیره. محققان با توجه به معیار های گوناگون لیستی از آتشفشان های مهیب جهان را ارائه کرده اند که در این مقاله داوین گشت قصد دارد به معرفی برخی از آن ها بپردازد.
آتشفشان های فعال چگونه پدید می آیند؟
سنگ های آذرین در درون زمین با حرارت زیاد وجود دارند. اسم این سنگ ها ماگما تفتال است. ماگما وقتی به سطح زمین برسد به حالت جامد شده و سرد می شود که اسم جدیدی به نام گدازه را به خود می گیرد، به این صورت یک آتشفشان به وجود می آید. آنچه که در زمان فوران مواد آتشفشانی انفجار را به وجود می آورد وجود حباب های گاز در ماگما و گدازه های آتشفشان است.
آتشفشان ها تاثیر و نقش زیادی دارند که تغییرات آب و هوایی یکی از این تاثیرات است. بارش باران و رعد و برق از تاثیرات دیگر آتشفشان است که ممکن است در به وجود آمدن این پدیده ها نقش داشته باشد. همچنین حرکت سریع گدازههای آتشفشانی ممکن است باعث مرگ انسان هایی شود که در اطراف کوه های آتشفشانی زندگی می کنند. زیرا؛ خاکستر ناشی از فعالیت آتشفشان نفس کشیدن را با سختی مواجه می کند.
تال یکی از آتشفشان های مهیب جهان
در 50 کیلومتری شهر مانیل، پایتخت کشور فیلیپین یک دهانه آتشفشانی بسیار زیبا وجود دارد که توسط یک دریاچه احاطه شده است. در واقع این آتشفشان بر روی جزیره ای در میان دریاچه قرار دارد و منظره ای رویایی را به وجود آورده است. این آتشفشان بر خلاف ظاهر آرامی که دارد بسیار خطرناک بوده و از سال 1572 میلادی تا به امروز حدود 33 مرتبه فوران کرده است. جالب است بدانید تاریخ آخرین فوران این آتشفشان خطرناک به سال 1977 باز می گردد. فوران آتشفشان تال، رتبه ششم جهان از نظر شدت و عظمت دارد و تاکنون انسان های بسیاری جان خود را در اثر فوران های متعدد این کوه خطرناک از دست داده اند، به همین جهت نیز آتشفشان تال در لیست خطرناک ترین آتشفشان های جهان قرار گرفته است.
نیراگونگو
کوه نیراگونگو یکی از فعال ترین آتشفشان ها در قاره آفریقا است. در هیچ جای دیگری از کره زمین آتشفشان ها چنین دریاچه ها و رودخانه های عظیمی از مواد مذاب را ایجاد نمی کنند. به نظر می رسد این آتشفشان یکی از مرگبارترین آتشفشان های آفریقا باشد. آتشفشان نیراگونگو همانند ریشه های درخت در سراسر کوه گسترده شده اند. در دامنه این آتشفشان، شهر «گوما» با حدود یک میلیون نفر جمعیت قرار دارد. در دهه های اخیر 2 فوران این آتشفشان به این شهر خسارت هایی وارد کرده و خانه ها را نابود کرده است.
از سال 1894 تا 1977 گدازه های فعال، دریاچه بزرگی را در دهانه این آتشفشان خطرناک ایجاد کرده بودند و هنگامی که دیواره این دهانه سال 1977 (1355) شکسته شد، گدازه ها با سرعت بیش از 26 متر بر ثانیه از کوه سرازیر شدند. این سریع ترین سرعت حرکت گدازه در دنیاست که تاکنون به ثبت رسیده است. در این فوران روستاهای محلی کاملا ویران شدند. هزاران نفر جان خود را از دست دادند. در سال 2002 با شروع یک فوران جدید گدازه ها راه خود را به سمت شهر گوما ادامه دادند. در این حادثه 147 نفر کشته شده و نزدیک به 120 هزار نفر بی خانمان شدند.
وزوویوس یکی از آتشفشان های مهیب جهان
وزوویوس یا وزوو یکی از خطرناک ترین آتشفشان های فعال ایتالیا است. وزوو در شرق ناپل واقع شده و در واقع تنها آتشفشان فعال قاره اروپایی می باشد که در 100 سال اخیر فوران کرده است. شهرهایی نظیر پمپیی، هرکولانیوم، اوپلونتیس، استابیا و نوکرانیوم در اثر یکی از بزرگ ترین فوران های این آتشفشان خطرناک که در سال 79 میلادی رخ داده است در زیر گدازه و خاکستر مدفون شده و امروزه به جاذبه های گردشگری ایتالیا تبدیل شده اند. آتشفشان وزوویوس به سبب فوران های انفجاری که دارد به عنوان یکی از خطرناک ترین آتشفشان های موجود بر روی کره زمین شناخته شده است. لازم به ذکر است که بیش از 6 میلیون نفر در مناطق اطراف این کوه آتشفشانی زندگی می کنند.
از آنجایی که وزوو همواره فعال است، فوران آن می تواند فاجعه ای بزرگ به بار آورد. البته دولت ایتالیا اقدامات بسیاری را برای کاهش صدمات ناشی از فوران های بعدی این کوه در نظر گرفته است. خوب است بدانید که آخرین فوران این آتشفشان خطرناک به سال 1944 باز می گردد. در اثر آن 4 دهکده و 88 هواپیمای جنگی تخریب شدند. دهانه وزوویوس 400 متر قطر دارد. با اینکه سال ها از آخرین فوران آن می گذرد همچنان فعال بوده و در طول سال بیش از 700 زلزله در اطراف آن رخ می دهد.
پوپوکاتپتل
کوه پوپوکاتپتل آتشفشانی فعال در میان یخچال های طبیعی است. در 36 کیلومتری پایتخت مکزیک قرار دارد. این کوه یکی از فعال ترین آتشفشان های دنیا به شمار می رود. این آتشفشان فعال از سال 1519 بیش از 20 بار فوران کرده و آخرین فوران آن در سال 200 (1379) بوده که دولت برای این که بومیان آن منطقه دچار آسیب های ناشی از فوران مواد مذاب این آتشفشان نشوند دستور داد مردم شهرهای اطراف این کوه را تخلیه کنند و بیش از 41 هزار نفر مجبور به ترک خانه های خود و مهاجرت اجباری شدند.
اما هنوز هم حدود 9 میلیون نفر در شعاع انفجار آتشفشان پوپوکاتپتل زندگی می کنند. ارتفاع بلندترین قله این کوه 5500 متر است. از سال 2005 تا 2014 به صورت مداوم فعال بوده است. به خاطر خروج دود غلیظ و گازهای گوگرد از دهانه مخروطی کوه پوپوکاتپتل، زمین شناسان احتمال می دهند که در سال های آینده این آتشفشان مجددا فوران کند.
ساکورا جیما یکی از آتشفشان های مهیب جهان
کوه آتشفشان ساکوراجیما که در جزیرهی کیوشو (Kyushu) واقع شده است، از سال ۱۹۵۵ به طور منظم فعالیت میکند. به دلیل قرار گرفتن در یکی از پرجمعیتترین نواحی کشور ژاپن، به عنوان یکی از خطرناکترین آتشفشانهای جهان شناخته میشود. اغلب به عنوان وزووی شرقی نامیده میشود. شهر کاگوشیما (Kagoshima) که ۷۰۰.۰۰۰ نفر جمعیت دارد تنها در چند کیلومتری این کوه واقع شده است.
به همین دلیل است که دولت برنامهای تدوین کرده تا با احداث پناهگاههایی ویژه در این منطقه، افراد بتوانند به هنگام بروز حادثه و برای فرار از سقوط گدازهها به آنجا پناه ببرند. آخرین فوران این کوه در مارس ۲۰۰۹ اتفاق افتاد و در جریان آن خاکسترها تا فاصلهی 2 کیلومتری از اطراف کوه پخش شدند.
اتنا
این آتشفشان بلندترین و فعالترین آتشفشان در منطقهی اروپا است. یک تهدید بسیار جدی برای ساکنان روستاها و شهرهای جزیرهی سیسیل به شمار میرود. خطرناکترین فوران این آتشفشان در سال ۱۶۶۹ اتفاق افتاد. در جریان آن گدازهها و مواد مذاب آتشفشانی چندین روستای مجاور و بخشهایی از کاتانیا، شهری باستانی در شرق سیسیل را تخریب کردند. در سال ۱۹۹۲ دو رود تشکیل شده از مواد مذاب جمعیت ۸۰۰۰ نفری این شهر را با خطری جدی مواجه کرد.
مونت مراپی یکی از آتشفشان های مهیب جهان
مونت مراپی به معنای «کوه آتش» است و به نظر می رسد نام مناسبی برای یکی از فعال ترین و خطرناک ترین کوه های آتشفشانی در اندونزی باشد. تقریبا هر 10 سال یک بار به طور متناوبی فوران می کند. از قرن شانزدهم این کوه به طور مداوم بسیاری از ساکنان روستاهای اطراف را به کام مرگ فرستاده است. روستاهای دامنه کوه مراپی و اطراف آن محل سکونت چند هزار کشاورز است که به زراعت در خاک حاصلخیز این منطقه اشتغال دارند. در نزدیکی این آتشفشان شهر یوگیاکارتا قرار گرفته و حتی چندین روستا نیز در دامنه های آن و در ارتفاع 1700 متری واقع شده اند.
فوران این آتشفشان در سال 1930 (1309) به نابودی ده ها، روستاها و کشته شدن بیش از هزار نفر منجر شد. در سال 1994 (1373) هم 60 نفر را کشت. در سال 2006 (1385) در حادثه فوران این آتشفشان در حدود پنج هزار نفر جان خود را از دست دادند. 200 هزار نفر نیز بی خانمان شدند. در سال 2010 (1389) یک بار دیگر فوران این آتشفشان 353 نفر کشته به جا گذاشت. بیش از 320 هزار نفر از ساکنان محلی آن جا بی خانمان شدند. یکی از کارشناسان محلی این فوران مونت مراپی را شدیدتر از حادثه سال 1930 دانسته است. بسیار تعجب آور است که با وجود احتمال رخ دادند فاجعه های عظیم روستاییان همچنان در نزدیکی این کوه به زندگی ادامه می دهند.
گالراس
در جنوب کلمبیا و نزدیک مرز اکوادور یکی از آتشفشان های فعال جهان قرار دارد که گالراس نام دارد. محققان زمین شناس فعالیت این کوه را حداقل یک میلیون دانسته اند. گالراس چندین فوران داشته و اولین فورانش سال ۱۵۸۰ بوده است و مقام فعال ترین آتشفشان کلمبیا را به خود اختصاص داده است.
کامرون
یکی از آتشفشان های فعال جهان کوه کامرون می باشد. به طوری که در 200 سال گذشته بیش از 20 بار فوران کرده است. این کوه آتشفشانی در خلیج گینه قرار دارد و نام قله آن فاکو می باشد. گاز دی اکسید کربن متصاعد شده از دریاچه نیوس در پای این کوه تاکنون باعث مرگ بیش از 1764 نفر شده است.
کیلاوی و ماونا کی از آتشفشان های مهیب جهان
کوه های آتشفشانی هاوایی همواره به خاطر فوران های فعال و مناظر طبیعی دیگر جهانی خود شناخته می شوند. جوان ترین کوه آتشفشانی در هاوایی با نام «کیلاوی» از سال 1983 تاکنون بارها فوران کرده است. واچه درباره این آتشفشان چنین اظهار نظر می نماید: «این کوه آنقدر فوران کرده که مواد مذاب آن مستقیما به دریا ریخته و شکل های بسیار زیبایی از صخره های سیاه و ابرهای دود دیوانه کننده ایجاد کرده است».
در آن سو کوه آتشفشانی «ماونا کی» نزدیک به یک میلیون سال قدمت دارد. این کوه اگر چه خاموش است اما اندازه قابل توجه آن و ارتفاع 4.205 متری اش جلب توجه می نماید. لزلی سیمونز در این باره چنین می گوید: «ماونا کی در هاوایی هم بسیار زیبا و هم خانه گنج های پنهان است. از جمله یک دریاچه یخ زده مقدس نزدیک قله که تنها با یک کوهنوردی 6 مایلی در عرض 10 ساعت می توانید به آن برسید. در فصل زمستان می توانید شاهد برف باشید در حالی که تقریبا هیچ ابری وجود ندارد».
آسو
کوه آسو بزرگترین کوه فعال آتشفشان در ژاپن با ارتفاع ۱۵۹۲ متر در مرکز کیوشو (سومین جزیره بزرگ ژاپن) قرار دارد. کالدرا یا همان دهانه آن با قطر ۱۶ مایل (۲۵.۸ کیلومتر) و محدوده ۸۰ مایلی (۱۲۸.۸ کیلومتری) یکی از بزرگترینها در جهان است. پنج قله آتشفشانی در این کالدرا پیدا میشود. یکی از آنها کوه ناکاداکی، یک آتشفشان فعال است. قله آن ارتفاعی معادل ۴۹۰۰ فوت (۱۴۹۳ متر) دارد. شما برای رسیدن به دهانه کوه ناکاداکی از ایستگاه جی آر آسو در شهر آسو، کوماموتو (Kumamoto) در ژاپن سوار اتوبوس و در ایستگاه آسوسان نیشی پیاده شوید.
سرویس راه طنابی از ایستگاه اخیرا غیر فعال شده است، اما نگران نباشید تنها با ۳۰ دقیقه پیادهروی به نقطه شروع صعود خواهید رسید. یکی دیگر از روشهای رسیدن به محوطه پارکینگ در نزدیکی دهانه، رانندگی است (اما باید آمادگی پرداخت عوارضهای جاده را داشته باشید). در حین بازدید از پارک ملی آسو کوجو حتما سری هم به موزه آتشفشانی آسو در نزدیکی دهانه ناکاداکی و همچنین دهکده چشمههای آبگرم در تاروتاما، جیگوکو و آسو بزنید و اگر به دنبال کوهنوردی بیشتر هستید ۴ قله دیگر کوه آسو مسیرهای فوقالعاده زیادی برای ادامه راه به شما پیشنهاد میکنند.
سنت هلن
کوه سنت هلن یک آتشفشان چینهای فعال واقع در رشتهکوه کسکیدز در ایالت واشینگتن در ایالات متحده آمریکا است. این کوه با ارتفاع ۸۳۰۰ فوتی (۲۵۳۰ متر) به کوهنوردان بیش از ۲۰۰ مایل (۳۲۲ کیلومتر) مسیر پیشنهاد میدهد. جایی که شما طیف گستردهای از نقاط دیدنی مورد علاقه در میان سنگ و خاکستر را پیدا خواهید کرد. چشم اندازهایی چون آبشارهای جذاب، دریاچهها و درههای عمیق و باریک، یک یخچال طبیعی در حال ظهور و غارهای ماورایی.
مسیرهای زیادی برای تمامی سطوح حرفهای کوهنوردی وجود دارد. از حلقه دریاچه متا که مناسب برای پیادهروی، ویلچر و کالسکه است تا مسیر ۲۸ مایلی (۴۵ کیلومتر) لوویت.
مسیر رسیدن به قله سنت هلن آسان نیست، اما اگر انگیزه داشته باشید صعود به آن در توانایی شما است و نیاز به هیچ مهارت تکنیکی پیدا نخواهید کرد.
جزیره وایت
جزیره وایت (با نام محلی ویاکاری) به تازگی فوران کرده است. کشته شدن چند گردشگر و زخمی شدن تعدادی دیگر باعث وحشت گردشگران منطقه شد. این آتشفشان معمولا یک جاذبه گردشگری محبوب است. همچنین در فرهنگ نیوزلند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در فرهنگ عامه مائوری نقش مهمی دارد. برای دسترسی به جزیره باید قایق سواری کنید و سپس می توانید با پیاده روی خود را به آتشفشان برسانید.
ارتا آل
ارتا آل در دشت های داناکیل واقع شده است که دارای دمایی بیشتر از ۱۲۲ درجه فارنهایت است. گرچه بسیار بلند و تحسین برانگیز نیست. ارتا آل یکی از معدود آتشفشان های جهان است که دارای یک دریاچه گدازه است. همچنین یکی از گرم ترین مناطق جهان به حساب می آید. به دلیل قرار داشتن در نزدیکی مرز اریتره، بهترین راه برای دیدن آتشفشان از طریق یک تور با راهنما است. زیرا آتشفشان در منطقه ای نسبتا دور افتاده قرار دارد.
ایجافجالاجوکول
فوران ایجافجالاجوکول در سال ۲۰۱۰ هواپیماها را از آسمان بالای آن دور نگه داشت. اما اکنون بازدیدکنندگان را به سمت دیدن قدرت این آتشفشان فرا می خواند. این آتشفشان در زیر یخچالی به همین نام قرار دارد. از زمان فوران این آتشفشان در سال ۲۰۱۰، ایسلند به یک مقصد محبوب تبدیل شده اند. کاتلا دیگر آتشفان ایسلند اگرچه کمتر از همسایه خود مشهور است، اما دانشمندان معتقدند که آتشفشان کتلا امکان دارد هر روز فوران کند. این آتشفشان معمولا هر ۴۰ تا ۷۰ سال یک بار فوران می کند. اما از سال ۱۹۱۸ فوران بزرگی نداشته است.
مونته سرات
کریستف کلمب موفق به کشف کوه آتشفشانی مونته سرات در دریای کاراییب شده است. در سال 1995 میلادی اوضاع این منطقه وخیم شد. ساکنان آن مجبور به ترک خانه هایشان شدند. پس از گذشت مدتی ساکنان این منطقه به شهر خود بازگشتند. منطقه ای کاملا ویران و نابود شده را مشاهده کردند.
رینیر
کوه رینیر بلندترین کوه ایالت واشینگتن می باشد. در 59 کیلومتری شهر سیاتل واقع شده است. یکی از خطرناک ترین آتشفشان های فعال دنیا به شمار می آید. جالب است بدانید که عوامل بسیاری در قرارگیری کوه رینیر در میان خطرناک ترین آتشفشان های جهان نقش داشته اند. برخی از آن ها عبارتند از:
فوران های انفجاری و مهیب، توانایی تولید جریان های بزرگ و مخرب بر سطح کره زمین، ارتفاع زیاد این کوه و غیره.
همچنین لازم به ذکر است که حدود 2 میلیون نفر در مناطق نزدیک این آتشفشان زندگی می کنند و به همین سبب در معرض خطر قرار دارند.
آگونگ
در شرق جزیره زیبای بالی آتشفشان بسیار خطرناکی وجود دارد. بلندترین و مقدس ترین کوه جزیره به شمار می آید. این کوه بالغ بر 3 هزار متر ارتفاع دارد. دهانه آتشفشانی آن در عمق 200 متری از قله واقع شده است.
آتشفشان آگونگ در سال 1963 پس از 120 سال خاموشی فوران عظیمی کرد. از آن به عنوان یکی از بزرگ ترین فوران های قرن بیستم یاد می شود. در اثر این حادثه مرگبار که حدود 11 ماه طول کشید، بیش از 1600 نفر جان خود را از دست دادند. حدود 86 هزار نفر بی خانمان شدند. آخرین فوران این آتشفشان به نوامبر سال 2017 باز می گردد. از آن تاریخ همواره خروج گاز و گدازه از دهانه این کوه خطرناک مشاهده می شود. به همین جهت نیز این منطقه به شدت تحت نظر است. لازم به ذکر است که امروزه حدود 4 میلیون نفر در مناطق اطراف آگونگ سکونت دارند. این امر یکی از مهم ترین علل قرارگیری این کوه در میان خطرناک ترین آتشفشان های دنیا می باشد.
